Onlangs zat ik te kijken naar B&B zoekt Lief. De aflevering speelde zich af in Buenos Aires, bij Karin, een vrijgevochten, zelfstandige vrouw die er een prachtige bed & breakfast runt. Op bezoek kwam Kurt, een dominante man die, afgaande op wat ik van hem zag, gewend lijkt te zijn om zijn zin door te drijven.
De voice-over van An Lemmens omschreef hen als “twee sterke karakters”. En precies daar bleef ik hangen. Want ik zag helemaal geen twee sterke karakters. Ik zag één sterk karakter, Karin, die op een authentieke en respectvolle manier haar grenzen probeerde aan te geven en daarnaast iemand die met zijn narcistische tendencies geen oog had voor Karin’s grenzen, noch voor de subtiele hints die ze gaf.
Dat zette me aan het denken: wat bedoelen we eigenlijk, als we zeggen dat iemand een sterk karakter heeft?
Photo by Anna Giorgia Zambrelli
Het klassieke beeld van een sterk karakter
In onze samenleving koppelen we ‘sterk karakter’ vaak aan dominantie, extraversie en standvastigheid. Degene die het hardst praat, die de leiding neemt, die zegt: “zo ben ik nu eenmaal, als je mij niet aankunt, is dat jouw probleem”, wordt al snel gezien als iemand met een sterke persoonlijkheid.
Ik merk hetzelfde in mijn andere guilty pleasure, Lang Leve de Liefde. Daar hoor je kandidaten vaak zeggen: “Ik heb iemand nodig die me tegengas geeft” of zoiets als: “Ik ben bang dat ik over je heen zal lopen.”
Maar kijk eens goed wat er gebeurt: ze leggen de verantwoordelijkheid bij de ander. In plaats van hun eigen neiging tot dominantie onder ogen te zien, verwachten ze dat de ander sterk genoeg is om hen in toom te houden.
En dat zet me aan het denken: klopt dat beeld wel?
Is dominantie een bewijs van kracht of eerder van starheid?
En betekent introvert zijn dan automatisch dat je een ‘zwak’ of ‘minder sterk’ karakter hebt?
Introvert ≠ verlegen
Laat ik dit persoonlijk maken. Ik ben een onvervalste introvert. Niet verlegen, niet sociaal onhandig, gewoon iemand die zijn energie haalt uit rust, reflectie en betekenisvolle gesprekken.
Bij echt aanwezige, dominante mensen merk ik vaak dat ik me afsluit. Zeker wanneer er geen nuance te bespeuren valt. Als iemand alleen maar bezig is met zijn eigen gelijk, zonder ruimte te laten voor een ander, haak ik af. Dat is geen zwakte, dat is zelfbescherming. Voor mij schuilt er juist kracht in die gevoeligheid: ik zie en voel dingen die anderen vaak missen.
Toch lijkt onze samenleving dat moeilijk te begrijpen. Stilte wordt al snel gelabeld als verlegenheid en iemand die niet de aandacht opeist zou “meer uit zijn schulp moeten kruipen”. Alsof kracht alleen bestaat in zichtbaarheid en een grote bek.
Image by Iván Tamás from Pixabay
De misvatting van starheid als kracht
Wat mij intrigeert, is dat we “sterk karakter” vaak gebruiken voor mensen die niet buigen. Mensen die koste wat kost vasthouden aan hun mening of manier van doen. Maar is dat werkelijk kracht?
In mijn ogen niet. Wie altijd zijn zin moet hebben en andermans grenzen negeert, toont geen sterkte, maar juist een gemis: een gebrek aan empathie, aan inlevingsvermogen, aan emotionele intelligentie.
Het vraagt geen moed om door te drijven. Het vraagt moed om stil te staan en te luisteren. Om de mogelijkheid te overwegen dat je ongelijk kunt hebben. Om ruimte te maken voor iemand anders, zelfs als dat ongemakkelijk voelt.
Wie nooit buigt, breekt uiteindelijk.
Voor mij zit een sterk karakter niet in starheid, maar in veerkracht. In weten wie je bent, maar toch openstaan voor groei. In trouw blijven aan je waarden, maar niet blind zijn voor de waarden van de ander.
Een sterk karakter durft zacht te zijn, kan “nee” zeggen, maar ook: “ik begrijp je”.
Een sterk karakter hoeft niet altijd de kamer te vullen, maar kan juist kracht vinden in stilte.
Het extraverte ideaal
Onze maatschappij lijkt extraversie vaak te verheerlijken. Van jongs af aan worden kinderen aangemoedigd om aanwezig te zijn, een mening te hebben, zich te laten zien. Het zijn kwaliteiten die ongetwijfeld nuttig kunnen zijn.
Maar het gevaar is dat we extraversie verwarren met kracht. Een luide stem betekent niet automatisch dat iemand gelijk heeft of beter luistert. Een dominante houding betekent niet dat iemand de wijste beslissingen neemt.
Sterker nog: wie altijd de boventoon voert, loopt het risico waardevolle nuances en signalen te missen.
Wat vaak “sterk” lijkt, is in werkelijkheid gemakzucht.
De stille kracht van introversie
Introversie wordt vaak gezien als terughoudendheid, maar in werkelijkheid gaat er een enorme kracht achter schuil. Introverte mensen hebben kwaliteiten die niet altijd luid zichtbaar zijn, maar des te meer voelbaar. Ze zijn vaak uitstekende luisteraars, omdat ze niet meteen de behoefte hebben om zelf het woord te nemen. Ze merken kleine nuances op, een blik, een aarzelende toon, een onuitgesproken gevoel, die anderen gemakkelijk missen.
Waar een extravert misschien snel reageert, nemen introverten vaak eerst de tijd om na te denken voordat ze iets zeggen. Dat maakt hun woorden niet alleen doordachter, maar ook betekenisvoller. En juist doordat ze niet overal bovenop springen, bouwen ze vaak diepere, authentieke relaties op.
Het is een stille kracht die misschien niet meteen opvalt, maar die in de kern een onmisbare bijdrage levert aan hoe we elkaar begrijpen en ondersteunen.
Photo by Jeremy Bishop
Sterk zijn zonder te overschaduwen
Dat betekent trouwens niet dat ik dominante of extraverte mensen wil veroordelen. Integendeel: er zijn heel veel mensen die op een krachtige, aanwezige manier in het leven staan en daarbij oog en oor hebben voor anderen. Mensen die ruimte innemen zonder anderen te overschaduwen.
Dat zijn vaak de leiders die inspireren, de vrienden die energie geven, de collega’s die een groep vooruit helpen. Het zijn niet hun volume of hun grote gebaren die hen sterk maken, maar hun vermogen om aanwezig te zijn met empathie en respect voor de ander.
Slot
Een sterk karakter gaat niet over wie de baas speelt, maar over wie trouw blijft aan zichzelf zonder de ander uit het oog te verliezen. Het gaat niet om het hardste geluid, maar om de diepste resonantie. Of je nu introvert bent of extravert, dominant of bedachtzaam: je karakter is sterk wanneer je durft te groeien, authentiek blijft en oprecht verbinding zoekt.
Misschien zouden we dat vaker moeten benoemen.
Want, echte kracht is zacht.
Reactie plaatsen
Reacties