Ik dacht vroeger op school dat als ik braaf mijn best deed, het vanzelf wel goed zou komen. Dat er ergens een punt zou zijn waarop ik het ‘voor elkaar’ zou hebben. Maar dat punt… dat kwam maar niet.
In plaats daarvan liep ik tegen muren aan die niemand me had laten zien.
Vragen waar geen multiple choice-antwoord bij zat. Twijfels, chaos, verantwoordelijkheden, druk en een hoofd dat me op cruciale momenten liever zou laten zeggen: “Fuck it, ik ben weg!”
Op school leerde ik hoe fotosynthese werkt, hoe je de omtrek van een cirkel berekent en wanneer de industriële revolutie begon, maar dat kleine beetje maatschappijleer was lang niet genoeg om je voor te bereiden….op het echte leven.
Dit leer je niet op school, niet uit boeken, maar met vallen en opstaan. Uit gesprekken, confrontaties en pijnlijke momenten waarop het eigenlijk al te laat is en je denkt: waarom wist ik dit niet eerder?
Dit zijn 7 punten die je nooit op school hebt geleerd, maar misschien wel had MOETEN leren.
1. Hoe ga ik om met geld?
In plaats van abstracte economische modellen had ik willen leren hoe ik een buffer op kan bouwen, die wat stress weg kan nemen of hoe rente op schuld een stille dief wordt die mijn portemonnee leegrooft. Hoe ik slim kan investeren of een belastingaangifte moet indienen, zodanig dat ik niet te veel belasting betaal, maar zeker ook niet te weinig. In plaats daarvan heb ik financiële klappen moeten incasseren, ben ik blut geweest en moest ik alles weer opbouwen. Laat jonge mensen zien hoe je geld vóór je kunt laten werken en wijs ze op de risico’s.
2. Grenzen: Je "Nee" is goud waard
Op school werd braafheid beloond met een sticker of een mooie krul. Altijd braaf doen wat de meester of juf zegt en vooral niet ‘lastig zijn’. Maar in de wildernis van volwassenheid leidt altijd maar ja-knikken onherroepelijk tot een uitgeblust gevoel, boos zijn op jezelf en verbittering, omdat je het gevoel hebt dat iedereen over je heen loopt.
Bots je tegen de muur van je eigen uitputting? Dan is het hoog tijd om te leren voelen waar je grens ligt en deze duidelijk uit te spreken. Je moet begrijpen dat zelfzorg niets met egoïsme te maken heeft en dat alleen ‘nee’ ook gewoon een antwoord is.
Het is toch eigenlijk van de pot gerukt, dat ik dat nu nog moet leren? Leer jonge kinderen vanuit hun eigen kracht ‘nee’ te zeggen en kijk dan hoeveel mensen nog een burn-out krijgen.
3. Je Hoofd (& Lichaam) Tot Rust Brengen: Geen Luxe, Maar Noodzaak
Ik heb met biologie het een en ander geleerd over de werking van ons lichaam, maar niemand toonde me de reset-knop van je ademhaling in tijden van paniek, de verfrissende magie van 5 minuten stilte (krachtiger dan een bakkie pleur) of dat rust geen luxe is maar noodzakelijk onderhoud.
Mijn hoofd voelde vaak als een overvol treinstation: gedachten kwamen en gingen, zonder pauze of richting. Mindfulness leerde me niet om het stil te krijgen, maar om af en toe gewoon op het perron te blijven staan terwijl de gedachten voorbij razen. Niet perfect, maar het helpt wel. En hoe rustiger het wordt, hoe betere keuzes ik maak… meestal toch.
Photo by Brett Jordan on Unsplash
4. Zelfkennis: Wat Wil Ik? (Het Ontbrekende Vak)
Studieadvies is vaak een mix van je Cito-score, de inschatting van je leerkracht en de goedbedoelde wensen van je ouders. Maar waar bleef jij in dat verhaal? Wie vroeg wat jij eigenlijk wilde?
Misschien wist je het niet. Of durfde je het niet te zeggen. Misschien voelde je: dit klopt niet, maar iedereen leek zo zeker, dus dan zal het wel aan jou liggen. We leerden van alles op school, behalve het allerbelangrijkste: wie ben ik, wat drijft me, wat zijn mijn kernwaarden en wat heb ik nodig om mijn weg te vinden?
Zelfkennis stond niet op het lesrooster. Geen ruimte om te twijfelen, om te verdwalen of om een zijweg te nemen en dan gewoon weer terug te keren. In plaats daarvan moest je ‘kiezen wat bij je past’ op een leeftijd waarop je amper weet wie je bent.
Want je bent niet je Cito-score, niet je diploma, en zeker niet het toekomstplan dat een ander voor je heeft bedacht. Je bent een werk in uitvoering en dat is precies goed.
5. Ondernemen: Het Is Ook Voor Jou (Begin Gewoon!)
Laten we eerlijk zijn, school bereidt je vooral voor op een leven als werknemer, op het ‘krijgen van een goede baan’. Een goede baan geeft een goed inkomen en een goed inkomen verkleint de kans dat je ooit mensen op straat om een eurootje moet vragen. Dat is best wel lekker, toch?
Maar wat als er een idee in je kriebelt, als je vrijheid wilt smeden over je tijd, je locatie, je inkomen of als je gewoon iets wilt bouwen dat van jou is? Geen enkel lesboek vertelde me hoe je die sprong van idee naar actie maakt, hoe je iets kleins van de grond krijgt of dat falen daarbij geen eindstation is maar een tussenstop. Bijvoorbeeld, wat moet je doen als je een eigen zaak wilt starten? Het besef dat beginnen mag en dat de eerste stap (hoe bescheiden ook) de belangrijkste is, had zoveel verschil kunnen maken.
6. Hoe je een duurzame relatie opbouwt met iemand.
Op school voetbalden we met onze vrienden en plaagden we de meiden uit de klas (meisjes plagen…), maar we leerden niet hoe je echt luistert, zonder alvast je weerwoord te bedenken. Niemand vertelde hoe je ruzie maakt zonder in de aanval te schieten of wat je moet doen als de ander zich terugtrekt en jij juist harder wilt gaan roepen.
En nog iets: ik was jarenlang aardig voor anderen, maar enorm kritisch naar mijzelf. Ik heb pas jaren later ontdekt dat gezonde relaties niet beginnen bij de ander, maar bij jezelf. Hoe je met jezelf praat, hoe je je grenzen voelt en uitspreekt, hoe je omgaat met gekwetst worden.
Want een duurzame relatie gaat niet over perfect zijn of altijd gelijk krijgen, maar over eerlijk zijn, jezelf durven laten zien en samen kunnen groeien, ook als het soms lastig wordt. En dat begint met de relatie die je met jezelf hebt. Pas als je daar ruimte voor maakt, kun je ook echt iets waardevols opbouwen met een ander.
7. Zelfwaarde: Je bent niet je diploma (en ook niet je functietitel, btw)
Op school werd je waarde vaak opgehangen aan cijfers, niveaus, diploma’s. Alsof je met een hbo-papiertje interessanter bent dan iemand met mbo. Alsof wie je bent pas telt als je het op papier kunt bewijzen. Maar het echte leven kent geen hiërarchie in mens-zijn.
Je bent niet je bachelordiploma, je cv of je LinkedIn-bio. Je bent hoe je luistert, hoe je leert, hoe je omgaat met tegenslag. Je bent je intentie, je humor, je veerkracht. En nee, falen zegt niets over je waarde, het zegt alleen iets over wat je aan het leren bent.
Het besef dat je al genoeg bent zonder iets te bewijzen… dat verandert alles.
Bonus: Niemand weet wat 'ie aan het doen is en dat is oké
Op een dag kom je erachter: niemand heeft echt een handleiding voor het leven. Niet je collega’s, niet je buurvrouw, zelfs je ouders niet. Zij doen ook maar wat… net als jij.
En dat had ik graag op school gehoord. Niet alleen hoe je een CV schrijft of hoe een eiwit is opgebouwd, maar dat volwassenheid eigenlijk een overschat begrip is en zeker geen doel moet zijn. Dat je fouten mag maken en dat twijfel altijd bij het leven zal blijven horen.
Wat als er een vak was geweest dat "Leven zonder draaiboek" heette? Waarin je leerde dat je buikgevoel vaak meer weet dan Google. Dat intuïtie een belangrijke vorm van intelligentie is. En dat jouw ‘het even niet weten’ geen zwakte is, maar een startpunt.
Misschien is dat wel de belangrijkste levensvaardigheid: leren vertrouwen op jezelf, ook als je het niet zeker weet.
Want het echte leven is geen examen, het is telkens weer improviseren. Dealen met wat er op je pad komt.
Reactie plaatsen
Reacties